Δευτέρα 30 Μαρτίου 2015

Η Βενετοκρατία στην Κύπρο


Η κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς  σηματοδότησε το τέλος του Μεσαίωνα, και για την Κύπρο τη μετάβαση από τους Φράγκους στην Βενετική αυτοκρατορία, σε μια εποχή που οι Οθωμανοί άρχιζαν να απειλούν τη δυτική και την ανατολική Ευρώπη, αφού είχαν ήδη κατακτήσει το μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας και των Βαλκανίων. Η βενετική κατοχή αρχίζει επίσημα στις 13 Μαρτίου 1489, όταν υψώνεται για πρώτη φορά στο φρούριο της Αμμοχώστου η σημαία της «Γαληνοτάτης Δημοκρατίας» της Βενετίας. Η περίοδος αυτή υπήρξε χειρότερη για το λαό της Κύπρου από εκείνη της Φραγκοκρατίας.

Η βενετική εμπορική και πολιτική πίεση αποδείχθηκε ισχυρή. Οι πανούργοι Βενετοί φρόντισαν ώστε μία Βενετή ευγενής, η Αικατερίνη Κορνάρο, να παντρευτεί τον Ιάκωβο Β ́ . Σε περίπτωση που αυτός πέθαινε άτεκνος, η Κύπρος θα περνούσε στην κυριότητα της Βενετίας. Γεννήθηκε ένας γιος, αλλά πέθανε σε αρκετά μικρή ηλικία, και η Κύπρος βρέθηκε υπό τον έλεγχο της Βενετίας, η οποία πήρε τελικά το νησί υπό την κατοχή της όταν η Αικατερίνη παραιτήθηκε το 1489. Όταν η Βενετία ανέλαβε επίσημα τον έλεγχο της Κύπρου, μεγάλο μέρος της ηπειρωτικής Ελλάδας βρισκόταν ήδη υπό τον οθωμανικό ζυγό για περίπου εκατό χρόνια. Η άμυνα της Μεσογείου είχε περάσει στη Βενετία, η οποία εξαιτίας της οθωμανικής απειλής επένδυσε πάρα πολλά στην οχύρωση της Κύπρου.

Από τη στιγμή που οι Βενετοί καταλαμβάνουν την Κύπρο, ξεκινούν μια προσπάθεια αναγνώρισης της εξουσίας τους από το Σουλτάνο της Αιγύπτου προς τον οποίο η Κύπρος πλήρωνε φόρο υποτέλειας.

Ο Σουλτάνος αναγνωρίζει τελικά την εξουσία των Βενετών στο νησί,  με αντάλλαγμα την καταβολή φόρων αυτόν. To καθεστώς αυτό συνεχίστηκε ως το 1517, οπότε και η Αίγυπτος πέφτει στα χέρια των Οθωμανών. Η τουρκική απειλή για την Κύπρο ήταν συνεχής καθόλη τη διάρκεια της Βενετοκρατίας, όμως οι Τούρκοι Ανέβαλλαν την κατάκτηση του νησιού γιατί:

1.οι Βενετοί είχαν έντονη διπλωματική δραστηριότητα.
2.τα κύρια οικονομικά συμφέροντα των Τούρκων εξασφαλίζονταν με τη διατήρηση ευνοούμενων επαφών με τη Βενετία.

Η τουρκική απειλή ήταν εντονότερη μετά την κατάληψη της Ρόδου(1522) από τους Τούρκους. Η Κύπρος παραμένει το μοναδικό χριστιανικό προπύργιο στην Ανατολή. Τότε ακριβώς ξεκινούν οι Βενετοί μια προσπάθεια ενίσχυσης της άμυνας του νησιού και με βάση εισηγήσεις αρχιτεκτόνων,  που ήρθαν από τη Βενετία γι’ αυτόν το σκοπό,  κτίζονται τα νέα τείχη της Λευκωσίας,  ενώ παράλληλα ενισχύονται τα τείχη της Αμμοχώστου. Ο Σουλτάνος Σελίμ Β ́, λίγο μετά την άνοδό του στο θρόνο (1566),  αναθέτει στον αρχιστράτηγο και τον αρχιναύαρχο  την ευθύνη της εκστρατείας εναντίον της Κύπρου. Μετά την απόρριψη του τουρκικού τελεσιγράφου (1570) από τους Βενετούς,  αρχίζει η τουρκική επίθεση κατάληψης της Κύπρου.  Ο Μουσταφά υποτάσσει τελικά εύκολα την Κύπρο,  εκτός από την πόλη της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου, που προβάλλουν αντίσταση.

Οι Βενετοί εγκαθίδρυσαν στο νησί ισχυρή τοπική κυβέρνηση, υπό τον έλεγχο της Βενετίας, προκειμένου να λαμβάνονται γρήγορες και υπεύθυνες αποφάσεις. Στην Κυπρο εφάρμοσαν το διοικητικό σύστημα που εφάρμοζαν σε όλες τις αποικίες τους διατηρώντας όμως και στοιχεία των Λουζινιανών. Στην κορυφή του διοικητικού συστήματος βρισκόταν ο τοποτηρητής, που είχε τη θέση αντιβασιλέα. Ο Τοποτηρητής μαζί με δύο Συμβούλους ασκούσαν όλες τις εξουσίες, που επί Φραγκοκρατίας ασκούσαν ο βασιλιάς και η Υψηλή Αυλή, εκτός από τη νομοθετική που την ασκούσε το Μεγάλο Συμβούλιο της Βενετίας. Το Μεγάλο Συμβούλιο της Βενετίας εξέλεγε για δύο χρόνια τους τρεις πιο πάνω αξιωματούχους και τους ασκούσε έλεγχο. Αμέσως μετά στη διοικητική ιεραρχία ήταν ο Καπιτάνος της Αμμοχώστου, ο οποίος ήταν ο αρχηγός τους στρατού σε καιρό ειρήνης, ενώ παράλληλα ασκούσε και διοικητικές εξουσίες αλλά και δικαστικές στην περιοχή της Αμμοχώστου.

Την οικονομία του κράτους διαχειρίζονταν δύο ταμίες – ευγενείς, που στέλλονταν από τη Βενετία.Διατηρείται επί Βενετοκρατίας το αξίωμα του Βισκόντη της Λευκωσίας και της Αμμοχώστου, αξίωμα το οποίο υπήρχε από την εποχή των Λουζινιανών. Ο Βισκόντης ασκούσε αστυνομικά καθήκοντα στις περιοχές όπου οριζόταν.

Επιπλέον κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας ο αγροτικός πληθυσμός, πάροικοι και φραγκομάτοι, αποτελούσαν το 85% του συνολικού πληθυσμού. Ιδιαίτερα άθλια ήταν η κατάσταση των παροίκων που ήταν υποχρεωμένοι σε καταναγκαστική εργασία (αγγαρεία) στα κτήματα των φεουδαρχών για ορισμένο αριθμό ημερών, ενώ κατέβαλλαν χρηματικά ποσά αλλά και μέρος της παραγωγής τους στους φεουδάρχες τους. Οι φραγκομάτοι είχαν λιγότερες υποχρεώσεις από τους παροίκους, γι’ αυτό και η κατάστασή τους ήταν λιγότερο άθλια. Η εξαθλίωση του αγροτικού πληθυσμού επιδεινωνόταν από Η περίοδος της Βενετοκρατίας ήταν περίοδος παρακμής των ελληνικών γραμμάτων στην Κύπρο. Επικρατούσε αμάθεια ανάμεσα στον αγροτικό πληθυσμό, γιατί οι
Βενετοί έκλεισαν τα λιγοστά ελληνικά σχολεία που λειτουργούσαν από την περίοδο της Φραγκοκρατίας. Μοναδική εξαίρεση αποτελούσε η ελληνική σχολή που ίδρυσε ο Ιάκωβος Διασσωρινός, Κρητικός στην καταγωγή, που εγκαταστάθηκε στη Λευκωσία. Στη σχολή αυτή φοιτούσαν μαθητές από όλες τις κοινωνικές τάξεις του λαού και προκαλούσε τον ενθουσιασμό των Ελλήνων και τόνωνε το εθνικό τους φρόνημα. Τελικά οι αρχές συνέλαβαν τον Ιάκωβο Διασσωρινό και τον εκτέλεσαν το 1562.


0 σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου